Sabah Ülkesi

BULUTLAR ÜSTÜNDE YAŞAM: STEVEN DELAY İLE TERRENCE MALİCK VE FELSEFE HAKKINDA SÖYLEŞİ

Sellers Johnson*   Terrence Malick felsefi perspektifleri çok iyi kullanan bir yapımcı, senarist ve yönetmen. Malick üzerine akademik araştırma yaparken onun sanat estetiğini ve müstesna anlatım yapılarını değerlendirmek için Søren Kierkegaard, Martin Heidegger ve Ludwig Wittgenstein gibi belirli filozoflara yönelsek de film ve felsefe araştırmalarının kesişimi felsefi analizde yeni perspektifler açmaya devam ediyor. Hâliyle, Malick’i…

FENOMENOLOJİ VE TEKNOLOJİ FELSEFESİ

Emre Şan* Sabah Ülkesi’nin 77. sayısında yayınlanan “Antroposen ve Bilişsel Kapitalizm İlişkisi Üzerine Bir Soruşturma” başlıklı makalede Stiegler’in teknoloji felsefesinin çağdaş bir kriz analizi olarak okunabileceğini göstermiştim. Makale antroposen çağında bilinç zamanının mekânsallaşarak tüketim nesnesi olmaya elverişli hâle gelmesini göstererek sonlanmıştı. Bu makalede söz konusu analizin fenomenolojik yönteme borçlu olduğu teorik pusulayı ele alacağım. Bilindiği…

İLERLEMEYE DAİR

Asım Cüneyd Köksal*   İlerlemenin Başı ve Sonu Bütün bir Batı medeniyeti tarihi boyunca en önemli ve merkezî fikrin ne olduğu sorusuna, muhafazakâr düşüncenin 20. yüzyıldaki önde gelen temsilcilerinden sosyolog Robert Nisbet “ilerleme fikri” cevabını veriyor. Bu fikrin tarihine tahsis ettiği kitabında Eski Yunan’dan 20. yüzyılın ortalarına kadar, Batı medeniyetinde özgürlük, adalet, eşitlik ve topluluk…

MEKÂN-YORUM İLİŞKİSİNİN OYUNSAL KARAKTERİ

Burhanettin Tatar* Mekân, insanın ana rahminde, doğum esnasında ve sonrasında başına gelen en önemli hadiselerden biridir. İlk önce ana rahminde bize açılan boşlukta biçimlenir, daha sonra dünyada biz(iml)e açılan boşluğa (açık alan)[1] doğarız. Doğduğumuz mekân kültürel-tarihsel-dilsel bir dünya olduğu için biz aynı zamanda kültüre, tarihe ve dile doğarız. Buna göre her doğum, ana rahmi denen…

MİTOLOJİ VE KUTSAL METİNLERİ OKURKEN MEKÂN VE COĞRAFYAYI MİTOLOJİDEN ARINDIRABİLİR MİYİZ

Abdullah Başaran* Yaşayan çağdaş filozoflardan Richard Kearney’in yaptığı bir söyleşisinde hermenötikçi merhum Paul Ricoeur şu tespitte bulunur: “Modern insan ne mitten yakasını sıyırabilir ne de ona yüzeysel değeriyle bakabilir. Mit daima bizimle birliktedir;” bu noktada Ricoeur şu uyarıyla düşüncesini noktalar: “fakat ona daima eleştirel olarak yaklaşmalıyız.”[1] Hakikaten de mitler ve mitolojiler çağı modern insanın çok…

BATI VE DOĞU ARASINDA YENİ BİR İLİŞKİLER TARİHİ

Françoise Dastur* Bildiğimiz üzere, tarih bilimi önce Avrupa’da filizlendi, özellikle de MÖ 5. yüzyılda Yunanistan’da Herodotos ve Thukydides ile ortaya çıktığını söyleyebiliriz.[1] Zaten tarih [histoire] kelimesi de Yunanca istoria sözcüğünden gelir ve “araştırma”, “keşif”, “soruşturma” manalarını taşır. Fakat dünyanın öte tarafından da tarihçiler var: Çin’de MÖ 8. yüzyılda yıllıklar tutulmaya başlamış; Zuo Zhuan başlığını taşıyan…



İNSAN VE ÖZGÜRLÜK V: YİTİRİLMİŞ ÖZGÜRLÜĞÜN İZİNDE

Asım Cüneyd Köksal* Geçen yazımızda modern dönemde geliştirilmiş dört siyâsî özgürlük türünden bahsetmiştik: Liberal, cumhuriyetçi, demokratik ve sosyalist özgürlükler. Taha Abdurrahman bütün bu modern özgürlük biçimlerinin, “insânî amel kanunları” dediği üç kanunu ihlal ettiğini söyler.[1] Düşünürün Kur’an âyetlerinden süzüp çıkardığı bu kanunlar hatırlama, insanîleştirme ve sonluluk kanunlarıdır. Hatırlama kanunu şöyle özetlenir: “Kim Allah’ı hatırlarsa Allah…

ANTROPOSEN VE BİLİŞSEL KAPİTALİZM İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR SORUŞTURMA

Emre Şan Felsefe yaşadığımız çağ hakkında söz söylemeli ve geleceğe dair perspektif açmalıdır. Bu perspektifin amacı kendi zamanımızdaki ve gelecekteki sorunlarla hesaplaşmaya başlamaktır. Bu yakıcı sorunların başında Antroposen gelmektedir. Peki Antroposen adı verilen jeolojik olay ne anlama gelmektedir? Holosen çağından sonra gelen yeni çağ olarak Antroposen, kavramı ilk kullanan isimlerden biri olan Paul Crutzen’e göre,…

AYAKKABI TAMİRCİSİYLE KONUŞMAK

Edith Hall* Demokratik bir toplumda esasında her vatandaşın tartışma sürecine katılması beklenir —ya da en azından onlar hesabına tartışmaya katılacak olanları seçmeleri beklenir— bu nedenle halkın felsefeyi daha iyi anlamasına karşı çıkmak söz konusu olamaz.[1] Sadece akademik alanlarda değil, aynı zamanda siyasette ve yaşamın diğer alanlarında kullandığımız muhakeme süreçlerinden müteşekkil mantık mekanizmalarını MÖ 4. yüzyılda…

İKLİM KRİZİ KİMLİK KRİZİ MİDİR?

İbrahim Özdemir* İklim krizi bir kimlik krizidir. Bunu çevre sorunlarının ve bilincinin ortaya çıkmasından hareketle göstermeye çalışacağız. İnsan faaliyetlerinin ve özellikle de sanayileşmenin etkisiyle çevrenin kirlenmeye başladığı ve iklim krizinin yolda olduğu1960’lı yıllarda fark edilmeye başlandı.Bunu ilk fark edenlerden birisi Sessiz Bahar adlı kitabıyla meşhur olan Amerikalı bilim kadını Rachel Carson idi. Kitabın verdiği mesaj…

FİLOZOFUN ISTIRABI KARŞISINDA ŞAİR: DANTE’DE FELSEFİ AKLIN ELEŞTİRİSİ

Selman Dilek[*] Inferno antropolojik açıdan bedenin, politik açıdan da şehrin uğradığı azabı tasvir etmekle birlikte, her ikisinin de temelindeki felsefi düşüncenin maruz kaldığı ıstırabı anlatmaktadır. Her bir kantoda ilerledikçe azap şiddetlenir ve en uç noktasında akıl Beatrice’in gelişiyle kendini aşka teslim eder ve nihayetinde Bernard’la saf ruha ulaşarak kurtuluşa erer. Şüphesiz bu seyahatin en dikkat…

KLASİK ESER OKUMAK VEYA ESKİ AYDAN YILDIZ KIRPMAZ: BİR ÇAĞ ÖTEKİ ÇAĞI “KLASİK/KURUCU” OLARAK OKUYABİLİR Mİ?

Ekrem Demirli “İrşat yaşayan mürşitten mümkün olur.” Tasavvuf deyimi “Ne okuyorsun?” sorusuna “Bir kitabı yeniden okuyorum.” diye cevap aldığınızda klasik bir eser hakkında konuşmuş olma ihtimaliniz kuvvetle muhtemeldir. (Prof. Enes Kabakcı’nın Sosyoloji’yi Kurmak kitabından mealen alıntı) Cümle, bütün dünyada az çok geçerli olmak üzere, klasik okuma ihtiyacının mücbir ve üstenci dille dayatılmasının yarattığı baskı ile…