Felsefe


01 Ocak 2024

Emre Şan* Sabah Ülkesi’nin 77. sayısında yayınlanan “Antroposen ve Bilişsel Kapitalizm İlişkisi Üzerine Bir Soruşturma” başlıklı makalede Stiegler’in teknoloji felsefesinin çağdaş bir kriz analizi olarak okunabileceğini göstermiştim. Makale antroposen çağında bilinç zamanının mekânsallaşarak tüketim nesnesi olmaya elverişli hâle gelmesini göstererek sonlanmıştı. Bu makalede söz konusu analizin fenomenolojik yönteme borçlu olduğu teorik pusulayı ele alacağım. Bilindiği…

01 Ocak 2024

Asım Cüneyd Köksal*   İlerlemenin Başı ve Sonu Bütün bir Batı medeniyeti tarihi boyunca en önemli ve merkezî fikrin ne olduğu sorusuna, muhafazakâr düşüncenin 20. yüzyıldaki önde gelen temsilcilerinden sosyolog Robert Nisbet “ilerleme fikri” cevabını veriyor. Bu fikrin tarihine tahsis ettiği kitabında Eski Yunan’dan 20. yüzyılın ortalarına kadar, Batı medeniyetinde özgürlük, adalet, eşitlik ve topluluk…

01 Ocak 2024

Burhanettin Tatar* Mekân, insanın ana rahminde, doğum esnasında ve sonrasında başına gelen en önemli hadiselerden biridir. İlk önce ana rahminde bize açılan boşlukta biçimlenir, daha sonra dünyada biz(iml)e açılan boşluğa (açık alan)[1] doğarız. Doğduğumuz mekân kültürel-tarihsel-dilsel bir dünya olduğu için biz aynı zamanda kültüre, tarihe ve dile doğarız. Buna göre her doğum, ana rahmi denen…

01 Ocak 2024

Abdullah Başaran* Yaşayan çağdaş filozoflardan Richard Kearney’in yaptığı bir söyleşisinde hermenötikçi merhum Paul Ricoeur şu tespitte bulunur: “Modern insan ne mitten yakasını sıyırabilir ne de ona yüzeysel değeriyle bakabilir. Mit daima bizimle birliktedir;” bu noktada Ricoeur şu uyarıyla düşüncesini noktalar: “fakat ona daima eleştirel olarak yaklaşmalıyız.”[1] Hakikaten de mitler ve mitolojiler çağı modern insanın çok…

01 Ocak 2024

Françoise Dastur* Bildiğimiz üzere, tarih bilimi önce Avrupa’da filizlendi, özellikle de MÖ 5. yüzyılda Yunanistan’da Herodotos ve Thukydides ile ortaya çıktığını söyleyebiliriz.[1] Zaten tarih [histoire] kelimesi de Yunanca istoria sözcüğünden gelir ve “araştırma”, “keşif”, “soruşturma” manalarını taşır. Fakat dünyanın öte tarafından da tarihçiler var: Çin’de MÖ 8. yüzyılda yıllıklar tutulmaya başlamış; Zuo Zhuan başlığını taşıyan…

01 Ocak 2024

Harun Kuşlu “Bir filozofun ne dediği mi yoksa niçin ve nasıl dediği mi önemli?” sorusuna “Elbette filozofun bir mesele hakkında ne söylediği de söylediklerini niçin ve nasıl söylediği de önemlidir” şeklinde cevap verebiliriz. Ancak bu cevaptan alacağımız netice bahse konu olan filozofun söylediklerinin felsefe tarihinin mi yoksa “şimdi ve burada” olup biten felsefenin mi bir…

02 Ekim 2023

Asım Cüneyd Köksal* Geçen yazımızda modern dönemde geliştirilmiş dört siyâsî özgürlük türünden bahsetmiştik: Liberal, cumhuriyetçi, demokratik ve sosyalist özgürlükler. Taha Abdurrahman bütün bu modern özgürlük biçimlerinin, “insânî amel kanunları” dediği üç kanunu ihlal ettiğini söyler.[1] Düşünürün Kur’an âyetlerinden süzüp çıkardığı bu kanunlar hatırlama, insanîleştirme ve sonluluk kanunlarıdır. Hatırlama kanunu şöyle özetlenir: “Kim Allah’ı hatırlarsa Allah…

02 Ekim 2023

Emre Şan Felsefe yaşadığımız çağ hakkında söz söylemeli ve geleceğe dair perspektif açmalıdır. Bu perspektifin amacı kendi zamanımızdaki ve gelecekteki sorunlarla hesaplaşmaya başlamaktır. Bu yakıcı sorunların başında Antroposen gelmektedir. Peki Antroposen adı verilen jeolojik olay ne anlama gelmektedir? Holosen çağından sonra gelen yeni çağ olarak Antroposen, kavramı ilk kullanan isimlerden biri olan Paul Crutzen’e göre,…

02 Ekim 2023

Edith Hall* Demokratik bir toplumda esasında her vatandaşın tartışma sürecine katılması beklenir —ya da en azından onlar hesabına tartışmaya katılacak olanları seçmeleri beklenir— bu nedenle halkın felsefeyi daha iyi anlamasına karşı çıkmak söz konusu olamaz.[1] Sadece akademik alanlarda değil, aynı zamanda siyasette ve yaşamın diğer alanlarında kullandığımız muhakeme süreçlerinden müteşekkil mantık mekanizmalarını MÖ 4. yüzyılda…

02 Ekim 2023

İbrahim Özdemir* İklim krizi bir kimlik krizidir. Bunu çevre sorunlarının ve bilincinin ortaya çıkmasından hareketle göstermeye çalışacağız. İnsan faaliyetlerinin ve özellikle de sanayileşmenin etkisiyle çevrenin kirlenmeye başladığı ve iklim krizinin yolda olduğu1960’lı yıllarda fark edilmeye başlandı.Bunu ilk fark edenlerden birisi Sessiz Bahar adlı kitabıyla meşhur olan Amerikalı bilim kadını Rachel Carson idi. Kitabın verdiği mesaj…