Yazı Arşivi

Çamurdan tuğlalarla yapılmış duvarlar, evler ve kemerler İran’ın eski Yezd kentine çölün ruhunu ve renklerini katıyor. Avrupalı bir gezgin için yaz güneşi tahammül edilemez bir şeydir. Işık ve gölge oyununun altında dar sokakların oluşturduğu labirent sizi başka bir dünyaya açılan güzel bir kapıya götürüyor. Kapıyı açıyor ve bir hazineye adım atıyorsunuz. Sırlı çiniler değerli taşlar…

Eski Yunanca musterion kelimesinden türeyen mistik kelimesinin anlamına bakıldığında, özellikle Aziz Paul tarafından Tanrı’nın Îsâ’ya hulul etmesi nedeniyle mystère yani gizli, aklın kabul edemeyecegi ama Katolik olmak için gerekli inanç olarak tarif edildiği görülür. XVII. yy.’dan itibaren ise mistik kelimesi Jizvit Rahibi Jean Joseph Surin tarafından aklın yönettiği dogmatik inanç sistemine karşı deneyime dayalı bir…

Türk dinleyicisi (özellikle Almanya’daki Türk toplumu) sizi yakından tanımıyor. O yüzden kişisel geçmişinizle başlamak istiyorum: Küçük yaşta annenizle Bulgaristan’dan Almanya’ya göç ettiniz. Bulgaristan’a dair aklınızda kalan en eski hatıra nedir? Ve Almanya’nın zihninizde bıraktığı ilk intiba neydi? Evet, maalesef bugüne kadar Almanya’da gerçekleştirdiğimiz konserlerimize Türk dinleyicilerini çekme noktasında başarılı olduğumuzu söylemek pek de mümkün değil….

Sufiyi hakikat bilgisine ulaştıran keşf yönteminin diğer disiplinlerin yönteminden farklı kılan en ayırıcı unsurlarından biri semâ ve devrandır. Sufinin zâhirî ve bâtınî şeyleri işitmesi anlamındaki “semâ” ile işitilen şeyin ruhta ve bedende tesiri ile dairevi bir hareketin sergilenmesi mânasındaki “devran”ın dinde yerinin olup olmamasına dair ulema ve meşâyih tarafından pek çok görüş beyan edilmiştir. Dârülfunûn…

İnsan olmak etkilenmeyi ve etkilemeyi doğal kılmaktadır. Müslümanlar da tarih boyunca farklı kültür, inanç ve medeniyetlerle karşılaşmıştır. Bu karşılaşma çoğu zaman karşılıklı etkileşimi de beraberinde getirmiştir. İslam’a göre söylenen söz doğru ise kimin söylediği önemli değildir. İslami esaslarla çelişmiyorsa onu almak, hatta geliştirmek gerekir. Peygamber Efendimiz de İslam’ın ruhuna uygun bazı cahiliye dönemi âdet ve…

Anadolu’ya bakmadan önce dünyaya bakalım ve ilk genellememizi yapalım: Mistisizm dinler arasından akıp gelen bir ruh nehridir. Bu cümle bize şu gerçeği fısıldıyor: Bütün dinlerin mistik bir damarı vardır. Bu damarın oluşumu ise dinin mukaddes metinlerinde yer alan bazı cümlelerin/tesbitlerin mistik yorumuna çok şey borçludur. Söz konusu yorumlar zamanla karşımıza mistik yollar/tarikatlar olarak çıkacaktır. Şimdi…

İslam bir Arap dini mi? Bu soruya cevaben elbette birçok Müslüman İslam’ın bir millete değil, bütün insanlığa gönderilmiş evrensel bir din olduğunu söyleyecektir. Hatta sadece insanoğluna değil, ayetin belirttiği üzere bütün mahlûkata gönderilmiş bir din olduğunu belirtecektir: “Biz, seni [Habîbim] âlemlere [başka bir şey için değil] ancak rahmet için gönderdik” (Enbiyâ suresi, 21:197). Bununla beraber,…

1. “Yahudi Mistisizmi”ni Tanımlamak Yahudilik’te mistik gelenekten bahsederken hâlihazırda net bir kavramımız bulunuyor. “Yahudi mistisizmi” kavramı on dokuzuncu yüzyılın sonları ile yirmini yüzyılın başlarında Yahudi âlimlerce ortaya atılmış modern bir icattır. Bu âlimler, Yahudi kaynaklarını modern araştırma yöntemlerini kullanarak eleştirel bir şekilde inceleme amacı taşıyan Wissenschaft des Judentums (Yahudi Bilimleri) hareketine mensuptular. Bu kavram, ilkin,…

Mistisizm sözcüğü artık rağbet görmüyor. Birçok dinî gelenekte dinî ifadelere daha ziyade ‘köktendinci (fundamentalist)’ yanları sebebiyle ilgi gösteriliyor ve bu ifadeler, mesajlarını iletebilmek için siyasetin ve toplumsal değerlerin görünümüne bürünüyorlar. Fakat manevi anlam ve böyle bir söylemin dışında kalan bu anlam içinde olabilecek olan bir tecrübe dünyası için arayış hiçbir zaman bitmiş değil. Gerçekten de…

Kur’an ve sahih hadislerde mevcut olan ilimlerden biri de tasavvuftur. Diğer İslami ilimler dinin zahirî yönünü inceledikleri hâlde tasavvuf, İslam’ın batıni, manevi, ruhani, ve ahlaki cephesini tetkik eden ilim dalıdır. Onun için İslami ilimler tasnif edilirken, terazinin bir kefesine tasavvuf diğer kefesine ise diğer ilimlerin tümünü koymak âdet olmuştur. İslam’daki zahir-batın, lafız-mana, ruh-beden, şekil-muhteva ve…